Henryk Siemiradzki - Pochodnie Nerona

Pochodnie Nerona (inny tytuł to Świeczniki chrześcijaństwa)

Obraz przedstawia scenę z czasów cesarza rzymskiego Nerona. W roku 64 spłonął Rzym, o co Neron oskarżył chrześcijan, którzy schwytani zostali przywiązani do pali w ogrodach słynnego Domus Aurea. Na obrazie uchwycony jest moment oczekiwania cesarza i jego świty na rozpalenie pochodni z pojmanych męczenników.

Jest to modelowy przykład wielkiego tematu w malarstwie akademickim. Inspiracją były opowiadania Swetoniusza, Roczniki Tacyta oraz modny w XIX wieku Antychryst (1873) Ernesta Renana, traktujący o prześladowaniach chrześcijan w czasach Nerona. „Poszukując źródeł inspiracji Siemiradzkiego, nie zwrócono dotąd dostatecznej uwagi na utwór Józefa Ignacego Kraszewskiego zatytułowany Rzym za Nerona, którego pierwodruk książkowy ukazał się w Krakowie w roku 1866, a więc mógł być znany Siemiradzkiemu przed namalowaniem obrazu”.

Niedawno przeprowadzone badania ujawniły, że pierwotnie artysta chciał sprzedać obraz carowi za sumę 50 tysięcy rubli. W liście skierowanym do rosyjskiego władcy zaznaczył, że jest skłonny przyjąć zapłatę w ratach, ale ofertę i tak odrzucono. W roku 1879, na 50-lecie pracy literackiej swojego przyjaciela, Józefa Ignacego Kraszewskiego, autor postanowił przekazać obraz do Krakowa jako zaczątek Muzeum Narodowego w Sukiennicach. Jeszcze przed namalowaniem tego płótna artysta odwiedził w Dreźnie pisarza, którym spotykał się jeszcze parokrotnie i wymieniał z nim listy. Fakt, iż Siemiradzki udał się na jubileusz pisarza decydując się na ofiarowanie obrazu miastu, pozwala przypuszczać, że był to „nie tylko spontaniczny odruch czy kaprys malarza wywołany wyjątkowością chwili”.