J. Vermeer - List miłosny

List miłosny (nl. De liefdesbrief) - obraz Jana Vermeera datowany na lata 1665-1670. Płótno jest sygnowane po lewej stronie na ścianie.

Obraz od 1893 roku znajduje się w zbiorach Rijksmuseum. Podczas wystawy Rembrandt en zijn tijd w Paleis voor Schone Kunsten w Brukseli w 1971 roku został skradziony. Złodziej zażądał okupu na rzecz ofiar wojny w Pakistanie. Płótno, choć zniszczone, udało się odzyskać.

List miłosny jest dziełem otwierającym późną fazę twórczości Vermeera i mającym wszystkie cechy nowego stylu, jakim posługiwał się malarz w tym okresie. Ma cechy uproszczenia, brak detali i drobiazgów, typowych dla wcześniejszych płócien, wyraźniejszy kontur, mocne rozdzielenie światła i cienia, zamiłowanie do linii prostych i kątów.

Vermeer zastosował w tym dziele kompozycję perspektywiczną, opartą na kontraście światła i cienia. Pierwszy plan tworzy mroczne pomieszczenie, z którego widz zagląda do jasno oświetlonego pokoju. W ciemnym korytarzu na ścianie po lewej zawieszona jest mapa, z prawej na krześle leży partytura, a powyżej udrapowana jest wzorzysta kotara. Jasny pokój wyłożony jest biało-czarną posadzką, z lewej strony ma okno, z prawej kominek, a na ścianie dwa obrazy. Przy wejściu stoi miotła, dalej koszyk z bielizną i poduszka do robótek. Pod ścianą znajdują się dwie kobiety: siedząca kobieta w żółtej sukni, z lutnią na kolanach i stojąca obok niej służąca. Dama, przerwawszy grę, odbiera od niej list i patrzy na nią z pytającym wyrazem twarzy.

Wiszący na ścianie obraz o tematyce marynistycznej sugeruje, że kobieta otrzymała list miłosny. Zestawienie listu z obrazem z morzem i statkiem pojawiało się wielokrotnie w malarstwie holenderskim, np. u Gabriela Metsu w obrazie List (National Gallery w Londynie, Beit Collection). W XVII-wiecznym zbiorze emblematów Harmena Krula Minnebeelden (Wizerunki miłości) zamieszczone zostało przedstawienie statku, opatrzonego subskrypcją, porównującą miłość do morza, a kochanka do statku.

Kompozycję tego obrazu wykorzystał Pieter de Hooch w swoim płótnie Para z papugą z Wallraf-Richatz Museum w Kolonii, datowanym lata 70. XVII.