KOSZYK JEST
PUSTY

Jan Matejko

W latach 1852–1858 studiował u Władysława Łuszczkiewicza i Wojciecha Stattlera w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie, której później był dyrektorem (od 1873). Jego uczniami byli m.in. Maurycy Gottlieb, Jacek Malczewski, Józef Mehoffer i Stanisław Wyspiański.

Ojciec malarza, Franciszek Ksawery Matejko, właśc. František Xaver Matějka (Matieyka), był Czechem, urodzonym w Roudnicach koło Hradca Králové jako syn chłopski. Przybył do Galicji w charakterze guwernera i nauczyciela muzyki. Początkowo pracował u rodziny Wodzickich w Kościelnikach (dziś część Nowej Huty), a następnie przeniósł się do Krakowa, gdzie poślubił Joannę Karolinę Rossberg (1802–1845), wywodzącą się z polsko-niemieckiej rodziny zamożnych rymarzy. Franciszek był katolikiem, Joanna – protestantką. Matejkowie zamieszkali przy ulicy Floriańskiej w Krakowie.

Jan Matejko był dziewiątym dzieckiem, z jedenastu, jakie mieli państwo Matejkowie (było wśród nich dziewięciu chłopców i dwie dziewczynki). Gdy Matejko miał siedem lat, zmarła jego matka; dziećmi zajęła się jej siostra. Śmierć matki niewątpliwie wywarła wpływ na osobowość przyszłego malarza. Jego dzieciństwo obfitowało w lęki i przykrości, nie zaznawał także raczej przesadnie starannej opieki (jego złamany nos nie zwrócił niczyjej uwagi i zrósł się krzywo).

W wieku trzynastu lat Jan Matejko został przyjęty do krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych przy ulicy Wesołej, której dyrektorem był wówczas Wojciech Stattler. Przejawiał w szkole ogromną ambicję i pracowitość, choć także tam jego edukacja nie przebiegała gładko, na co zapewne wpływ miała osoba Stattlera, trudności finansowe i znaczna wada wzroku.. W 1858 roku otrzymał stypendium na studia w Monachium. Tu zetknął się z dziełami wybitnych malarzy dawnych i współczesnych.                                    W 1860 roku Matejko wyjechał do Wiednia, skąd szybko wrócił. 

W 1862 roku namalował jeden ze swoich najwybitniejszych obrazów, Stańczyka. Miał wtedy zaledwie 24 lata.

22 stycznia 1863 roku jego dwaj bracia przyłączyli się do powstania styczniowego. Jan nie poszedł, ponieważ nie potrafił posługiwać się bronią i źle widział. Woził natomiast broń i pomagał powstańcom materialnie.

Jan miał 26 lat, gdy odniósł ogromny sukces dzięki Kazaniu Skargi. Dochód ze wstępu na wystawę oddał na sieroty. W 1864 r. po sprzedaży obrazu mógł pozwolić sobie na małżeństwo z Teodorą Giebułtowską. Mieli razem pięcioro dzieci.

Pogłębiające się z czasem problemy finansowe Matejki spowodowane były chorobą żony, a także nadmiernym szafowaniem własnym dorobkiem artystycznym. Kilka wielkich płócien podarował Narodowi Polskiemu, papieżowi przekazał Sobieskiego pod Wiedniem, a Francja otrzymała od niego Joannę d’Arc. Obdarowywał też obrazami swoich znajomych – ludzi zwykle bardzo bogatych. Nic nie wziął za portret od hr. Stanisława Tarnowskiego, bezpłatnie podarował portret ks. Marcelinie Czartoryskiej. Nie szczędził też datków na wsparcie ubogich. 

W ramach Salonu dostał Złoty Medal w 1865 roku, podobnie jak za obraz Rejtan. W 1870 roku, po namalowaniu Unii Lubelskiej, został udekorowany w Paryżu Legię Honorową. W końcu zaczął bogacić się na swojej pracy i przeprowadził się na ulicę Floriańską 41 (dom Jana Matejki w Krakowie został w roku 1895 przekształcony w muzeum malarza). Wkrótce został dyrektorem Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie zagrożonej zamknięciem, odrzucając przejęcie Praskiej Akademii Sztuk Pięknych. Artystę doceniła międzynarodowa społeczność, został honorowym członkiem Akademii paryskiej, berlińskiej, praskiej, wiedeńskiej, a także Akademii Rafaelowskiej w Urbino. Poświęcał też czas Szkole Sztuk Pięknych oraz walczył o upiększanie Krakowa i zachowanie jego zabytków.

Jan Matejko zmarł  1 listopada 1893 roku w wieku 55 lat. Jego ostatnie słowa brzmiały: „Módlmy się za ojczyznę! Boże błogosławiony!”. W czasie jego pogrzebu bił dzwon Zygmunt, a w ostatniej drodze towarzyszyły mu tysiące krakowian.

Jan Matejko w młodości przeżył bombardowanie Krakowa przez Austriaków podczas Wiosny Ludów w kwietniu 1848, a później powstanie styczniowe. Pod wpływem narodowych klęsk postanowił porzucić malarstwo religijne, które uważał za swoje powołanie, i poświęcił się prawie wyłącznie malarstwu historycznemu. Sama historia była jego obsesją. Nie potrafił o niej pisać ani opowiadać, więc ją malował. Zarzucano mu swobodne podejście do historii. Sam Matejko traktował swoje obrazy jako głos w polemice dotyczącej przeszłości i przyszłości kraju, a nie wyraz ideologii. Drugą pasją Matejki był kraj. Był on zagorzałym patriotą.

Tajemnicą popularności artysty jest nie tylko kunszt wykonania prac, ale przede wszystkim „filmowość” ujęcia historii. Obrazy są kadrowane, spiętrzone i przepełnione namiętnością. Artystę wyróżniała skłonność do komponowania tłumnych, wielopostaciowych scen, często rozwiniętych panoramicznie, rozgrywających się w pozbawionej głębi przestrzeni pierwszego planu, a także potężna skala ekspresji (niekiedy granicząca z patosem), doskonała dramaturgia zarówno w aranżacji całych scen, jak i w oddaniu póz i gestów poszczególnych postaci, dynamika linii konturu, efektowna, intensywna kolorystyka, często oparta na dysonansach barw lokalnych, przede wszystkim zaś zdolność kreowania postaci o niezwykle wyrazistych, pełnych ekspresji rysach fizjonomicznych i psychicznych. W portrecie nie idealizuje, jest bliższy realistycznemu podejściu.

Precyzja konturu, drobiazgowe opracowanie szczegółów oraz starannie wygładzona powierzchnia malarska, uzyskana dzięki oszczędnemu nakładaniu farb. Z upływem czasu w młodzieńczych pracach artysty pojawia się dążenie do indywidualizacji postaci i uchwycenia odmienności ich reakcji psychicznych, do pogłębienia dramaturgii przedstawianych scen. Zastępuje to pewien schematyzm wcześniejszych prac. Warto zwrócić uwagę na jego zamiłowanie do precyzyjnego odtwarzania dawnych strojów, elementów architektury wnętrz, rozmaitych sprzętów i akcesoriów.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  • Promocja P
    Jan Matejko - Klęska Legnicka

    Jan Matejko - Klęska Legnicka

    21,40
    PLN
    Stara cena 22,06
    Dodaj do koszyka
    dodano produkt
    produkt niedostępny
  • Promocja P
    Jan Matejko - Koronacja pierwszego króla R.P.1001

    Jan Matejko - Koronacja pierwszego króla R.P.1001

    21,40
    PLN
    Stara cena 22,06
    Dodaj do koszyka
    dodano produkt
    produkt niedostępny
  • Promocja P
    Jan Matejko – Potęga Rzeczypospolitej u zenitu. Złota wolność 1573

    Jan Matejko – Potęga Rzeczypospolitej u zenitu. Złota wolność 1573

    23,28
    PLN
    Stara cena 24,00
    Dodaj do koszyka
    dodano produkt
    produkt niedostępny
  • Promocja P
    Jan Matejko - Wniebowstąpienie Chrystusa

    Jan Matejko - Wniebowstąpienie Chrystusa

    25,22
    PLN
    Stara cena 26,00
    Dodaj do koszyka
    dodano produkt
    produkt niedostępny
  • Promocja P
    Jan Matejko - Carowie Szujscy na Sejmie Warszawskim

    Jan Matejko - Carowie Szujscy na Sejmie Warszawskim

    29,10
    PLN
    Stara cena 30,00
    Dodaj do koszyka
    dodano produkt
    produkt niedostępny
  • Promocja P
    Jan Matejko - Przyjęcie Żydów

    Jan Matejko - Przyjęcie Żydów

    30,31
    PLN
    Stara cena 31,25
    Dodaj do koszyka
    dodano produkt
    produkt niedostępny
  • Promocja P
    Jan Matejko - Wernyhora

    Jan Matejko - Wernyhora

    30,31
    PLN
    Stara cena 31,25
    Dodaj do koszyka
    dodano produkt
    produkt niedostępny
  • Promocja P
    Jan Matejko - Pierwszy Sejm w Łęczycy

    Jan Matejko - Pierwszy Sejm w Łęczycy

    31,72
    PLN
    Stara cena 32,70
    Dodaj do koszyka
    dodano produkt
    produkt niedostępny
  • Promocja P
    Jan Matejko - Powtórne zajęcie Rusi

    Jan Matejko - Powtórne zajęcie Rusi

    31,72
    PLN
    Stara cena 32,70
    Dodaj do koszyka
    dodano produkt
    produkt niedostępny
  • Promocja P
    Jan Matejko - Chrzest Władysława Warneńczyka 18.II.1425r.

    Jan Matejko - Chrzest Władysława Warneńczyka 18.II.1425r.

    34,66
    PLN
    Stara cena 35,73
    Dodaj do koszyka
    dodano produkt
    produkt niedostępny
  • Promocja P
    Jan Matejko - Gamrat i Stańczyk

    Jan Matejko - Gamrat i Stańczyk

    34,69
    PLN
    Stara cena 35,76
    Dodaj do koszyka
    dodano produkt
    produkt niedostępny
  • Promocja P
    Jan Matejko - Bohdan Chmielnicki z Tuhaj-bejem pod Lwowem

    Jan Matejko - Bohdan Chmielnicki z Tuhaj-bejem pod Lwowem

    35,89
    PLN
    Stara cena 37,00
    Dodaj do koszyka
    dodano produkt
    produkt niedostępny
  • Promocja P
    Jan Matejko - Autoportret

    Jan Matejko - Autoportret

    35,89
    PLN
    Stara cena 37,00
    Dodaj do koszyka
    dodano produkt
    produkt niedostępny
  • Promocja P
    Jan Matejko - Bolesław I Chrobry ze Szczerbcem pod Złotą Bramą w Kijowie

    Jan Matejko - Bolesław I Chrobry ze Szczerbcem pod Złotą Bramą w Kijowie

    38,80
    PLN
    Stara cena 40,00
    Dodaj do koszyka
    dodano produkt
    produkt niedostępny
  • Promocja P
    Jan Matejko - Astronom Kopernik, czyli rozmowa z Bogiem

    Jan Matejko - Astronom Kopernik, czyli rozmowa z Bogiem

    42,68
    PLN
    Stara cena 44,00
    Dodaj do koszyka
    dodano produkt
    produkt niedostępny
  • Promocja P
    Jan Matejko - Portret Artura Potockiego

    Jan Matejko - Portret Artura Potockiego

    43,65
    PLN
    Stara cena 45,00
    Dodaj do koszyka
    dodano produkt
    produkt niedostępny
  • Promocja P
    Jan Matejko - Konstytucja 3 Maja. Sejm Czteroletni. Komisja Edukacyjna. Rozbiór R.P.1795

    Jan Matejko - Konstytucja 3 Maja. Sejm Czteroletni. Komisja Edukacyjna. Rozbiór R.P.1795

    46,56
    PLN
    Stara cena 48,00
    Dodaj do koszyka
    dodano produkt
    produkt niedostępny
Oprogramowanie sklepu internetowego Sellingo.pl